مطالعه فنّی و ارائه طرح حفاظت آجرهای لعاب دار بدست آمده از کاوش های باستان شناسی در محوطه هخامنشی تل آجری استان فارس

در این پژوهش آجرهای لعاب دار هخامنشی بدست آمده ازکاوش های باستان شناسی تل آجری درشهرپارسه موردمطالعه فنّی قرار گرفته و بر این اساس طرح حفاظت ازاین آثار ارائه شده است. شناسایی ترکیبات سازنده لعاب رویه و بدنه ی آجر به کمک روشهای متعدد شیمی تجزیه کلاسیک ودستگاهی ازقبیل: xrf،xrd،icp،eds- semو میکروسکوپ نوری انجام شد. نمونه لعاب ها ظاهرا"به رنگ های سفید و زردمی باشند فرایندهای فرسایش سبب حالت پودری ورنگ باخته آنها شده است، بطوریکه قسمتهای پراکنده ازلعاب آبی رنگ بروی زمینه فرسوده سفید به کمک میکروسکوپ نوری یافت شد، دربازپخت نمونه درحرارتc900? با کمک ذوب نیز رنگ آبی نمایان شد،نتایج حاصل ازتجزیه کمّی عنصری با حساسیّت بالا در این نمونه وجودعناصر عامل ایجاد رنگ آبی از قبیل مس وکبالت و در نمونه زرد رنگ آنتیموان و سرب را مشخص نمود.با توجّه به ناپایداری این ترکیبات رنگساز در دمای بالایc 1000? آجرهای لعاب داردر دمایی کمترازآن پخت شده اند. نتایج تجزیه ی عنصری این لعاب ها با لعاب های آجرهای لعاب دارهخامنشی کاخ آپادانای شوش مقایسه شده است .ملات قیربکاررفته در آجرهای تل آجری نیز به منظور شناسایی اجزائ سازنده و بررسی فرایند های فرسایش با روشهای شیمی تجزیه دستگاهی ازقبیلft-ir،xrd,xrfوروشهای میکروسکوپی و جداسازی کلاسیک موردمطالعه قرارگرفته است.براساس آزمایشات جداسازی این مادّه به لحاظ فیزیکی مخلوط است و ازبخش های آلی ومعدنی تشکیل یافته است،جزئ آلی این مخلوط طبیعی به روش ft-ir مورد تجزیه قرارگرفت، نتایج تجزیه پرتو ایکس xrf وxrd عناصر وانادیم،کلسیم،گوگردو ترکیب آلی آسفالتین را در این مخلوط قیری شناسایی کرده است. فرایندهای فرسایش درطی سالیان سبب کاهش بخش های اشباع ورزین ها و افزایش غلظت آسفالتین شده است.